Μεγάλη Παρασκευή.

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, απόλυτης αργίας και νηστείας, η μέρα που γίνεται η κορύφωση του Θείου Δράματος, όπου κορυφώνονται τα Πάθη του Χριστού και γίνεται η σταύρωση του Χριστού το ξημέρωμα τις ίδιας μέρας.

Νεκρωμένοι
«Και εσταύρωσαν Αυτόν»
(Μάρκ. ιε' 1-41, Κολασ. γ' 1-5)

Μεγάλη Παρασκευή!
Σταύρωσις!

Το μεγαλύτερο έγκλημα της Ιστορίας. Ο άνθρωπος σταυρώνει τον Θεό του, αφού προηγουμένως τον γελοιοποίησε.

«Ίδε ο Άνθρωπος».

Ο άνθρωπος ο ξεπεσμένος, όπως τον κατήντησε η αμαρτία.

Δείχνοντας ο Πιλάτος τον Ιησούν, έδειχνε στην πραγματικότητα την ξεπεσμένη ανθρωπότητα όπως την ανέλαβε ο Θεός Λόγος. Φτωχέ άνθρωπε! Η ιστορία του Ιησού, δείχνει την απύθμενη φτώχεια σου μπροστά στον απύθμενο δικό του πλούτο. Και ο Θεός επιμένει. Θέλει να σε ανεβάση. Θέλει να σου παρουσιάση το μέγεθος του εγκλήματός σου για να φανή ο πλούτος της δικής του αγαθότητος στη συγχώρησι.

Απ' αυτά ακριβώς τα φλογισμένα στο σταυρό χείλη του, δόθηκε η άφεσις. Και από την λογχισμένη του πλευρά, βγήκε η «καινή» του ανθρώπου «κτίσις». Εμείς τον σταυρώσαμε, κι απ' τις ωδίνες που του προκαλέσαμε γέννησε τη σωτηρία μας.

Ένας διάσημος ζωγράφος σ' ένα πίνακά του με θέμα την Αποκαθήλωσι του Ιησού, ανάμεσα στα πρόσωπα που αποκαθηλώνουν το νεκρό σώμα του Κυρίου, έβαλε και το δικό του. Όταν ρωτήθηκε, απήντησε ότι και αυτός με τον τρόπο της ζωής του είχε πολλά καρφιά μπήξει στο Σώμα του Χριστού.

Φτωχή ψυχή!, Ήσουν και συ εκεί όταν σταύρωναν τον Χριστό.

Τα μάτια σου τώρα γέμισαν δάκρυα. Ζήτησες ταπεινά συγνώμην. Έλα λοιπόν και συ να νεκρωθής μαζί με τον Ιησούν.

«Απεθάνετε, και η ζωή υμών κέκρυπται συν τω Χριστώ εν τω Θεώ... Νεκρώσατε ουν τα μέλη υμών τα επί της γης...»

Να νεκρωθώ, Κύριε, στην αμαρτία, αυτό λαχτάρησε η θεϊκή Σου Καρδιά!

 

Απολυτίκιον. Ήχος δ'.

Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου, τω τιμίω Σου αίματι. τω Σταυρώ προσηλωθείς και τη λόγχη κεντηθείς, την αθανασίαν επήγασας ανθρώποις, Σωτήρ ημών, δόξα Σοι.

Λειτουργία.

Την Ενάτη Ωρα της ημέρας λέει το «Τετέλεσται». Η θεία ψυχή Του κατεβαίνει στον Άδη. Το «Πρωτευαγγέλιο», η πρώτη χαρμόσυνη υπόσχεση του Θεού στους πεσμένους Προπάτορες, αρχίζει να εκπληρώνεται. Μέχρι λίγο πριν τις 11:00 το πρωί τελείται η λειτουργία των Μεγάλων Ωρών όπου οι γυναίκες μοιρολογούν και κλαίνε για τον Χριστό ενώ άλλοι προσκυνούν και αποτείνουν φόρο τιμής στον σταυρωθέντα Χριστό. Απ' τα ξημερώματα τις ίδιας μέρας ετοιμάζεται ο επιτάφιος και τελείται ολονυχτία στις περισσότερες εκκλησίες της Ελλάδας. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον Επιτάφιο όπου θα γίνει η περιφορά του το βράδυ.
Στην Κρήτη συνηθίζουν να βράζουν σαλιγκάρια και να πίνουν το ζουμί τους, που είναι σαν χολή.^[2] Το μεσημέρι, μετά την Αποκαθήλωση του Κυρίου,νεαρά κορίτσια στολίζουν τον επιτάφιο με ανοιξιάτικα λουλούδια (βιολέτες, τριαντάφυλλα και μενεξέδες) και φτιάχνουν στεφάνια ή γιρλάντες, ενώ ψέλνουν το μοιρολόι της Παναγίας. Μετά το στολισμό του επιταφίου οι πιστοί προσέρχονται στις εκκλησίες για να προσκυνήσουν και, όπως συνηθίζεται, άντρες, γυναίκες και παιδιά περνάνε από κάτω όχι μόνο “για να τους πιάσει η χάρη”, αλλά για να δηλώσουν υποταγή, ομολογία στον Χριστό. Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελλάδα και παραδοσιακά απαγορεύεται πάσα εργασία και γίνεται αυστηρότατη νηστεία και απαγορεύεται και η κατάποση του λαδιού. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας εκείνη τη μέρα, φτιάχνεται ένα ομοίωμα του Ιούδα το οποίο είτε καίγεται είτε πυροβολείται και εν συνεχεία καίγεται. Επίσης την ίδια μέρα πολλοί πιστοί επισκέπτονται τους τάφους συγγενών και φίλων κάνουν τρισάγιο ή πραγματοποιείται η εκταφή των νεκρών αν έχει περάσει το απαιτούμενο διάστημα.

Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου στις εκκλησίες. Αρχικά ψάλλονται οι Μεγάλες Ώρες, που περιέχουν ψαλμούς, τροπάρια, Αποστόλους, Ευαγγέλια και Ευχές. Στη συνέχεια ψάλλεται ο Εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής και γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου.Ακολούθως, τοποθετείται στο Ιερό Κουβούκλιο ένα ύφασμα, πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Κύριος, νεκρός. Το ύφασμα αυτό λέγεται Επιτάφιος.

Στη συνέχεια γίνεται η Περιφορά του Επιταφίου, εκτός του ναού και στα όρια της Ενορίας. Μετά την επάνοδο του Επιταφίου στην εκκλησία διαβάζεται περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (κζ’ 62-66): Αρχιερείς και Φαρισαίοι πηγαίνουν στον Πόντιο Πιλάτο και του ζητούν να σφραγίσουν τον τάφο, επειδή θυμούνται ότι ο Κύριος σε μία αποστροφή των λόγων του είχε πει ότι σε τρεις μέρες θα αναστηθεί.