Η περιοχή της Μονής Βατοπαιδίου είναι μία από τις πλέον εύφορες του Αθωνα. Η χλωρίδα της περιλαμβάνει τα περισσότερα από τα 1471 είδη φυτών που συναντώνται στο Αγιον Ορος. Οι υψηλότερες ζώνες της περιοχής (μέ υψόμετρο άνω των 500 μέτρων) καλύπτονται από δάση καστανιάς και πλατύφυλλης δρυός, με διάσπαρτες αριές και σφενδάμνους, τα οποία
υλοτομούνται. Στις χαμηλότερες και στις παράλιες ζώνες (έως 500 μέτρα υψόμετρο) συναντώνται αειθαλή και πλατύφυλλα δένδρα και θάμνοι, κυρίως πουρνάρια και αριές, ενώ κοντά στην Μονή υπάρχουν και καλλιεργημένες εκτάσεις. Οι εντός Ορους καλλιέργειες της Μονής Βατοπαιδίου μαρτυρούνται από τους βυζαντινούς χρόνους και περιλαμβάνουν είδη απαραίτητα για την λατρεία και για την καθημερινή διατροφή των μοναχών (σιτάρι, λάδι, οίνο, λαχανικά, φρούτα κ.λπ.).
Ο χείμαρρος της Πλατανάρας
Ο όρμος και η Μονή Βατοπαιδίου
Η Πανίδα
Η φυσική πανίδα του Αγίου Ορους είναι μία από τις πλουσιώτερες της Ελλάδος. Τα είδη που περιλαμβάνει δεν διακρίνονται για την σπανιότητά τους στον μεσογειακό χώρο, αλλά η σταθερότητα της ποικιλίας τους και του μεγέθους των πληθυσμών τους στον Αθωνα είναι αξιοθαύμαστη. Ολόκληρη η τοποθεσία της Μονής Βατοπαιδίου είναι πολυπληθής σε έντομα και ερπετά, ιδιαίτερα φίδια (οχιές, λαφίτες, δενδρογαλιές), χελώνες και σαύρες. Το ίδιο μεγάλη είναι η ποικιλία των πουλιών (δρυοκολάπτες, πέρδικες, κουκουβάγιες, γεράκια, αετοί, κούκοι, φάσσες, τσαλαπετεινοί κλπ.). Ειδικότερα στις ορεινές δασώδεις περιοχές της Μονής ζούν αγριόχοιροι, αλεπούδες, τσακάλια, νυφίτσες, λαγοί και σκίουροι, ενώ η θαλάσσια περιοχή παραμένει πλούσια σε όγκο και ποικιλία αλιευμάτων.
... και συνέκλεισαν πλήθος ιχθύων πολύ ...
Ο χώρος που κατέχει η Μονή Βατοπαιδίου εντός του Αγίου Ορους βρίσκεται στο μέσον της βόρειας ακτής του, και υπολογίζεται σε 43 περίπου τετραγωνικά χιλιόμετρα. Από βορρά βρέχεται από τον Στρυμονικό κόλπο, ανατολικά συνορεύει με την περιοχή της Μονής Παντοκράτορος, νοτιοανατολικά με αυτήν της Μονής Ξενοφώντος, νότια με τις περιοχές των Μονών Κωνσταμονίτου και Δοχειαρίου, νοτιοδυτικά με αυτήν της Μονής Ζωγράφου και βορειοδυτικά με την περιοχή της Μονής Εσφιγμένου.
Η διαμόρφωση του εδάφους παρουσιάζει ποικιλία, αλλά κατά το μεγαλύτερο μέρος του είναι λοφώδες ή ημιορεινό με μέγιστο υψόμετρο 650 μέτρα. Τα παράλια είναι βραχώδη με εξαίρεση την ζώνη του μικρού κόλπου που σχηματίζεται στο μέσον της βόρειας πλευράς της περιοχής. Το συγκρότημα της Μονής είναι κτισμένο επάνω σε λόφο στην ανατολική άκρη του κόλπου αυτού. Σε ολόκληρη την περιοχή υπάρχουν πολλοί δασικοί δρόμοι, μονοπάτια και καλντερίμια που εξασφαλίζουν την επικοινωνία της Μονής με τις Καρυές, τις γειτονικές Μονές, και τα εξαρτήματά της. Εκτεταμένο είναι επίσης και το δίκτυο μεταφοράς του νερού από τις πηγές των ορεινών περιοχών προς την Μονή και τα κελιά της.
Γενική άποψη της Μονής και του κόλπου του Βατοπαιδίου από νοτιοανατολικά
Χάρτης του Αγίου Ορους,
Πηγή vatopedi. gr
